Αποκλειστική συνέντευξη στη Δέσποινα Δημότση
Στο τεύχος 30 Μάρτιος 2023
O Ηλίας Ματθαιόπουλος από την Τρίπολη Αρκαδίας, ξεκίνησε να ζωγραφίζει το 1988 γοητευμένος από τη δύναμη των τεχνικών ζωγραφικής και την έκρηξη των χρωμάτων. Έως το 1993 μαθήτευσε κοντά μεγάλους ζωγράφους εντρυφώντας στα ρεύματα ζωγραφικής που επηρέασαν τον ιμπρεσιονισμό, τον εξπρεσιονισμό, τον σουρεαλισμό και τον κυβισμό.
Έχει δημιουργήσει, ειδικές κατασκευές – installations, για εξωτερικούς αλλά και εσωτερικούς χώρους και φυσικά πίνακες ζωγραφικής. Τα έργα του διακοσμούν οικίες, επαγγελματικούς χώρους, ιδιωτικές συλλογές, δημόσια κτίρια, μουσεία, εκτίθενται σε εκθέσεις, ατομικές και ομαδικές και να πωλούνται σε γνωστές γκαλερί. Τοιχογραφίες, ζωγραφικά παραβάν για ποικίλες χρήσεις, προσωπογραφίες, ζωγραφικά παιδικά δωμάτια και έπιπλα, χειροποίητες κατασκευές από ξύλο και μέταλλο, ζωγραφικά έργα, κλασικά, μοντέρνα αλλά και ανατρεπτικά είναι κάποια από τα έργα του.
Ξεκίνησε να διδάσκει εικαστικά, δημιουργώντας στην Πελοπόννησο έξι εργαστήρια ζωγραφικής σε διάφορες πόλεις. Δημιούργησε μια εικαστική εστία στο Φιλοτεχνικό Όμιλο Τρίπολης και δίδαξε στα Κέντρα Δια Βίου Μάθησης. Έχει διδάξει πάνω από 2.000 παιδιά και ενήλικες σε 20.000 ώρες διδασκαλίας, είτε στα εργαστήριά του, που μετέτρεπε σε εικαστικές σάλες είτε σε σχολεία και παιδικούς σταθμούς.
Όμως από το 2010 και έκτοτε ο γιος του είναι αυτός που αποτελεί τη βασικότερη πηγή έμπνευσής του!
ΔΔ: Από ποια ηλικία καταλάβατε ότι θα ασχοληθείτε με την τέχνη της ζωγραφικής; Υπήρξε συγκεκριμένο ερέθισμα όπως πχ ένας πίνακας που σας εντυπωσίασε;
ΗΜ: Από πολύ μικρή ηλικία μου άρεσε η Τέχνη και η αισθητική της. Θαύμαζα πολύ τους πίνακες του Γερμενή ,που τους έβλεπες στα παλιά μαγαζιά της Τρίπολης, τα οποία βέβαια πωλούσαν από κορνίζες και κεντήματα έως σερβίτσια και διάφορα διακοσμητικά της εποχής .Το ενδόμυχο ενδιαφέρον μου για οτιδήποτε άγγιζε την αισθητική μου, με αιχμαλώτιζε κυριολεκτικά. Η ευλογημένη από τους Θεούς και τη φύση Αρκαδία έδωσε στοιχεία έμπνευσης και δημιουργίας στη σκέψη μου και παραμένει η αφετηρία στο εικαστικό μου οδοιπορικό και όραμα..Τα παλιά σπίτια ,οι σοβάδες που με τα χρόνια δημιουργούσαν ένα εικαστικό ενδιαφέρον, οι παλιές συνοικίες με τα διάφορα χρώματα , ο ήλιος ,η βροχή ,το κάθε θρόισμα ακόμη και η ομιλητική σιωπή… στρατιές μηνυμάτων… Φυσικά οι άνθρωποι, η καθημερινή ζωή ,οι πολιτικές εξελίξεις, η βία, η αγάπη ,ό έρωτας. η αδικία, η πείνα… ο πόνος με τη χαρά η ζωή με τον θάνατο, το στιγμιαίο με το διηνεκές, γίνονται στην παλέτα μου οδυνηρές εξομολογήσεις ψυχικών τοπίων.
ΔΔ: Ποιον ζωγράφο θεωρείτε πρότυπο για εσάς και γιατί ;
ΗΜ: Παρακολουθώ την ιστορία της Τέχνης, προσπαθώ να ενημερώνομαι για τη σύγχρονη καλλιτεχνική σκηνή και τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής και βέβαια αυτό έχει μεγάλο αντίκτυπο και επιρροή στο καλλιτεχνικό μου έργο.Φυσικά ταλαντούχοι και άριστοι καλλιτέχνες από τους σημαντικούς εκπρόσωπους των καλλιτεχνικών κινημάτων και τάσεων ,εκπρόσωποι του καλλιτεχνικού και πνευματικού κόσμου τους οποίους συχνά μελετώ και είναι αγαπημένοι μου αναφέρω τους εξής:
είναι οι Ιταλοί : Καραβάτζιο , Λεονάρντο Ντα Βίντζι , Ραφαήλ , Καναλλέτο ,Ντε Κίρικο , Μιχαήλ Άγγελος , Μποτιτσέλλι, Μπάρτολο, Τιντορέττο και Τζιόττο.
Οι Ισπανοί : Βελάθκεθ , Γκόγια, Νταλί Πικάσο
Οι Έλληνες: Τσαρούχης ,Βολανάκης , Βασιλείου, Βακιρτζής, Γαϊτης, Γύζης, Εγγονόπουλος, Ιακωβίδης , Κόντογλου, Τσόκλης , Παρθένης , Φασιανός , Κουνέλης, Γερμενής , Θεοτοκόπουλος, Μυταράς ,ο αγαπητός Σταύρος Δουζινάς,… σίγουρα έχω ξεχάσει πολύ – πολύ σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους που με επηρεάζουν και θαυμάζω. Όσους αναφέρω ωστόσο γνωρίζουμε ότι αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του νεώτερου και σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Τα έργα τους επηρέασαν την φυσιογνωμία της ελληνικής ζωγραφικής και τέχνης γενικότερα.
ΔΔ: Ποια είναι η θέση της τέχνης γενικότερα στη χώρα μας και ποια της ζωγραφικής;
ΗΜ: Θεωρώ ότι εδώ στην Ελλάδα παρότι σημαντικοί καλλιτέχνες συντονίζουν το έργο τους με διεθνείς αναζητήσεις, δουλεύοντας σε όλο το εικαστικό φάσμα, από τη ζωγραφική του τελάρου μέχρι τις κατασκευές ,τις Installations τα Happenings και τη Video Art και διακοσμούν πλατείες με έργα τους ή συνδέουν τις προτάσεις τους με τα ευρήματα της Αρχαίας Ελλάδας ,στους σταθμούς του Ηλεκτρικού σιδηρόδρομου και του Μετρό ή και που ακόμη ακόμη διδάσκουν στις Ανώτατες Σχολές Καλών Τεχνών, συνδιαμορφώνοντας τη διεθνή Μεταμοντέρνα σκέψη, παρόλα ταύτα στην Ελλάδα δεν υπάρχει σχετική παιδεία. Είμαστε ευδαίμονες, μας ενδιαφέρει το εφήμερο, όχι η Τέχνη, η οποία έχει και ιστορία. Ο κόσμος δεν μπαίνει σε γκαλερί ,ούτε καν κοιτάζει, κι’ αυτό διότι δεν εισάγετε κανείς στην Τέχνη από μικρός, δεν ενδιαφέρεται το παιδί για τη ζωγραφική ή την γλυπτική. Οι Έλληνες καλλιτέχνες λοιπόν τουλάχιστον διαθέτουν ένα περιβάλλον που τους βοηθάει να ζουν από την άποψη της επιβίωσης, το κλίμα είναι καλό ,έχουν οικογένειες που τους στηρίζουν, αρκετοί βρίσκουν δουλειές στην εκπαίδευση, κάποιοι καταξιωμένοι βρίσκουν τους συλλέκτες τους, βέβαια μερικοί ξενιτεύονται. Πλέον δεν είναι δυνατόν να ζουν μόνο από τα έργα τους, πρέπει να κάνουν και κάτι άλλο ταυτόχρονα .Παρακολουθώ κυρίως έργα Ελλήνων στο εξωτερικό και παρατηρώ ότι αρέσουν πολύ. Εκθέτουν σε πολλές πόλεις σε εκθέσεις με χιλιάδες άτομα, παίρνουν βραβεία, έχουν εύφημο μνεία, και φυσικά κάποιοι πουλούν. Στη Γαλλία ή και στη Γερμανία π.χ. ο κόσμος πάει πολύ στις εκθέσεις, τους αρέσουν τα εικαστικά, περισσότερο από τις άλλες Τέχνες .Πηγαίνουν στα Μουσεία από μικρά παιδιά μέχρι ηλικιωμένοι. Δίνουν μεγάλη αξία στους καλούς καλλιτέχνες: Πικάσο, Μπρακ , Ματις… είναι θεοί τους…Επίσης, το άλλο κακό ,χείριστο θα το έλεγα ,είναι ότι υπάρχουν άνθρωποι που επιμελούνται εκθέσεις ζωγραφικής χωρίς οι ίδιοι να έχουν απολύτως καμία σχέση με την Τέχνη ..είναι οι λεγόμενοι τσαρλατάνοι και «προαγωγοί» της Τέχνης ..δεν είναι Ιστορικοί Τέχνης αλλά ούτε καν γνωρίζουν και την Ιστορία της Τέχνης. Μάλιστα πολλές φορές δεν έχουν και την αισθητική της Τέχνης, τα έργα εκτίθονται ενίοτε το ένα πάνω στο άλλο σε οποιοδήποτε χώρο, και δεν ομιλώ για τις gallery, προκειμένου για το αντίτιμο του ενοικίου που αφορά τον πίνακα..! Είναι αυτοί οι επιμελητές σαν την κόλα ζερό…μηδέν γεύση μηδέν ουσία, εύκολα «επώνυμοι» και εφησυχασμένοι και με έλλειψη πνευματικής αναθεώρησης, και το μόνο που μένει είναι η εντυπωσιακή τους διαφήμιση! Η πάσα λογής χυδαιότης!! Άλλωστε όταν εξυπηρετείς μόνο δικά σου συμφέροντα και εξαργυρώνεις «επιταγές αλλονών ,δεν πάει πουθενά .Είσαι σε ένα τρένο και όπου βγει… Έχεις μικρό μπόι, καθόλου ανάστημα … Ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ έλεγε: «Υπάρχουν πολλοί που δε γνωρίζουν ‘ότι είναι φασίστες, αλλά θα το ανακαλύψουν όταν έρθει η ώρα» Φταίμε και εμείς ,που ανθρώπους ρηχούς ,ανώριμους και αδαείς ,τους κάνουμε ινδάλματα και χειροκροτούμε το τσίρκο τους
ΔΔ: Θεωρείτε, μιας και ασχολείστε και με τη διδασκαλία της ζωγραφικής σε παιδιά, πως η ζωγραφική θα έπρεπε να διδασκόταν στα σχολεία από πολύ νωρίς;
ΗΜ: Σύμφωνα και με τον Κ.Τσάτσο : «Η αισθητική αγωγή δεν είναι πολυτέλεια, είναι ανάγκη». Στο σύγχρονο σχολείο θεωρώ είναι ανύπαρκτη. Τα καλλιτεχνικά μαθήματα θεωρούνται δευτερεύοντα. Παρατηρώ (εκτός μεμονομένων περιπτώσεων) έλλειψη οργάνωσης καλλιτεχνικών εκδηλώσεων-εκθέσεων ζωγραφικής, συναυλιών ,χορού και θεατρικών παραστάσεων-άρα δεν υπάρχουν θεατρικές και μουσικοχορευτικές ομάδες μαθητών. Επίσης τα μαθήματα της ιστορίας της Τέχνης γίνονται χωρίς το απαραίτητο οπτικό υλικό, για ελληνικά έργα Τέχνης λ.χ. μακριά από τα Μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους όπου βρίσκονται. Άρα λοιπόν η Τέχνη στα σχολεία είναι υποβαθμισμένη και μάλιστα λόγω της ωφελιμίστικης αντίληψης και της νοοτροπίας που έχουν πολλοί ,πως η Τέχνη είναι ανώφελη, αφού δεν έχει τα απτά αποτελέσματα που έχουν τα εφόδια μιας καλής επαγγελματικής κατάρτισης και αποκατάστασης. Ο προσανατολισμός της παιδείας στον τεχνοκρατισμό και η πτυχιομανία ωσάν προτεραιότητα της εποχής, δεν αφήνουν την Τέχνη να σταθεί στα σχολεία. Απουσιάζουν λοιπόν η καλλιέργεια της προσωπικότητας, η κριτική, η φαντασία, η πρωτοβουλία… και άρα η Τέχνη. Επομένως φυσικά και θα έπρεπε να διδασκόταν στα σχολεία από πολύ νωρίς ,αλλά βέβαια κατά την ταπεινή μου άποψη «φοβίζει» την εκάστοτε πολιτική ηγεσία…
ΔΔ: Ποια έκθεση σας, υπήρξε για εσάς σταθμός και γιατί.
ΗΜ: Ήταν στα πάτρια εδάφη, το 2002 με τίτλο « Στοιχεία και Χρώματα» Ήταν δύσκολο εγχείρημα ,διότι θυμάμαι είχα νοικιάσει έναν χώρο τον οποίο ολοκληρωτικά επιμελήθηκα με δικές μου δαπάνες, μακριά από Δήμους , Περιφέρεις κ.λπ. Είχε ιδιαιτερότητα , νομίζω ότι δεν υπήρχε και αμιγώς γκαλερί στην Τρίπολη και είχε ενδιαφέρον διότι ήταν λίγοι αυτοί που πραγματικά ήξεραν γιατί έμπαιναν μέσα. Τουλάχιστον βγήκαν τα έξοδα τότε , ήταν ένας χώρος θεωρώ πολύ πρωτοποριακός για εκείνα τα χρόνια. Είχα φτιάξει και σαλόνι με βιβλιοθήκη μάλιστα που μπορούσες να καθίσεις να πιεις τον καφέ ή το ποτό σου και να διαβάσεις για την Τέχνη. Η μουσική ήταν αυτή που έπρεπε , ο φωτισμός ήταν νομίζω μάθημα για όλους τους συναδέλφους που ήθελαν να κάνουν έκθεση κατόπιν, ήταν ωραία και δύσκολα συνάμα.
Εν τέλει το συμπέρασμα ,από τότε ξεκίνησε και ο ρόλος μου εκτός του δημιουργού . του κριτικού και δασκάλου, που συνέβαλλε κι΄ αυτό με τη
σειρά του στην ανάπτυξη της κριτικής μου ικανότητας, με την απόκτηση της αυτογνωσίας και της ετερογνωσίας, απέναντι στους συνανθρώπους μου ,και στον εαυτό μου, μέσω του τρόπου που έμαθα να ασκώ και να δέχομαι τη σωστή κριτική.
ΔΔ: .Μετά τη ζωγραφική με ποια άλλη τέχνη θα μπορούσατε να ασχοληθείτε.
ΗΜ: Θα μου άρεσε πολύ να ζωγραφίζω ρούχα για μεγάλους οίκους και να δημιουργώ μουσικά βίντεο !! Μάλιστα μου αρέσει να γράφω στίχους και κάποιοι από αυτούς έχουν μελοποιηθεί.
Η μεγάλη μου αγάπη ωστόσο είναι η μοντέρνα γλυπτική.
Συμφωνώ απόλυτα με τον Άγγλο ζωγράφο και γλύπτη Hirst : «Το να είσαι καλός καλλιτέχνης είναι η δυσκολότερη δουλειά που μπορεί να διαλέξει κανείς και πρέπει να είναι λίγο τρελός για να το αποφασίσει». Ένας σύγχρονος λοιπόν καλλιτέχνης θα έλεγα ότι μέσα σε ένα αδηφάγο και σαρωτικό σταρ σύστεμ, πέρα από διαφημίσεις ,μόδα, περιοδικά, δημόσιες σχέσεις ή μαζί με όλα αυτά, πρέπει να ξέρει να ξεσηκώνει, να σοκάρει, να εντυπωσιάζει με την Τέχνη του. Η Τέχνη υπάρχει παντού και θα υπάρχει για πάντα. Ας μην ξεχνούμε ότι οι εμπειρίες, οι δυνατότητες να αναμετρηθείς με τις αδυναμίες σου και η επαφή με ανθρώπους που ενάντια σε αυτό τον σαρωτικά κυνικό κόσμο που ζούμε πιστεύουν και έκαναν και εμένα να πιστέψω, ότι η Τέχνη μπορεί να μας σώσει. Μην ξεχνούμε πως ο Έλληνας έχει μέσα του φως και η ελληνική Τέχνη ακτινοβολεί καθολικά και τα ελληνικά γλυπτά στα Μουσεία ανά τον κόσμο, ειδικά στην Αγγλία ακτινοβολούν και διαχέουν τη φιλοσοφία και το ελληνικό φως στη παγκόσμια Τέχνη.
ΔΔ: Μπορεί κάποιος να ασχοληθεί με τη ζωγραφική σε οποιαδήποτε ηλικία ή πρέπει να ασχολείται με αυτήν από παιδί; Δηλαδή κάποιος σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να διδαχθεί αυτήν την τέχνη;
ΗΜ: Και βέβαια θα μπορούσε ν ασχοληθεί κάποιος με τη ζωγραφική σε οποιαδήποτε ηλικία. Η διαφορά στις ηλικίες είναι η εξής :Στις μικρές ηλικίες τους καλεί το ένστικτο για να ζωγραφίσουν ,είναι πηγαίο κάλεσμα ψυχής από το υποσυνείδητο για αυτό και βλέπεις μια αμεσότητα και στο σχέδιο και στο χρώμα. Είναι ξεκάθαρα πράγματα, έτσι αντίστοιχα οι μεγάλοι έρχονται εν συνειδήσει πια, με αποφασιστικότητα ,με πλήρη επίγνωση, είναι μελετηροί, τους ενδιαφέρει πολύ η ιστορία της Τέχνης και η φιλοσοφία της και έχουν απέραντη υπομονή και στο σχέδιο και στο χρώμα ,γι΄ αυτή την συνειδητοποιημένη επιλογή τους,
ΔΔ: Τι ετοιμάζετε αυτό το διάστημα, που μπορούμε να θαυμάσουμε τους πίνακες σας; Υπάρχει κάποια έκθεση που μπορούμε να επισκεφθούμε;
ΗΜ: Ολοκληρώνω μια θεματολογία που τη δουλεύω τρία χρόνια τώρα με τίτλο ΄’Θέωσις’ και θα αποτελείται από 18 έργα. Κατά καιρούς δημοσιοποιώ στο προφίλ μου στο fb Ilias Matthaiopoulos και στη σελίδα μου στο fb ArtIlias Matthaiopoulos .Αυτά θα τα εκθέσω σε κάποια gallery .
Το να παρουσιάσεις ειδικά σήμερα τη δουλειά σου είναι ένα συνονθύλευμα αρκετών παραμέτρων και παραγόντων και εξαρτάται από ποικίλες συνθήκες . . Το θέμα είναι να είναι δυνατό το έργο σου και να θέλεις να πετύχεις με αυτό. Υπάρχουν άνθρωποι που ζωγραφίζουν και απλώς κάνουν , εξασκούν το χόμπι τους , δείχνοντας τα έργα τους μέσα από sites και στο ιντερνέτ. Υπάρχουν άνθρωποι που ζουν από αυτήν τη δουλειά , που τους ενδιαφέρει να έχει απήχηση το έργο τους και να επιφέρει αποτελέσματα οικονομικά και κοινωνικά (κοινωνικής καταξίωσης).
Σήμερα τα πράγματα δεν είναι τόσο καλά όσον αφορά την Τέχνη , ο κόσμος δεν μπαίνει τόσο εύκολα σε γκαλερί στην Ελλάδα, η Τέχνη στην επαρχία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, οι περισσότεροι Δήμοι και Δήμαρχοι είναι με αντιδεοντολογική στάση ως προς το κομμάτι της Τέχνης και εάν κάνουν ό,τι σχετικό είναι μόνο και μόνο για προσωπική τους προβολή. Από την άλλη δεν υπάρχει και παιδεία για την Τέχνη στα σχολεία … ώστε δεν εισάγετε κανείς στην Τέχνη από μικρός, δεν ενδιαφέρεται το παιδί για τη ζωγραφική ή την γλυπτική.
Είμαστε ευδαίμονες, μας ενδιαφέρει το εφήμερο, όχι η Τέχνη, η οποία έχει και ιστορία.
Η υλιστική διάθεση και η εμπορευματοποίση των πάντων, είναι ιδιαίτερα αισθητή. Κυριαρχεί τεχνοκρατική παιδεία και η απουσία αισθητικής αγωγής σε όλους τους φορείς.
Είναι δύσκολο λοιπόν να παρουσιάσεις τη δουλειά σου αλλά το πιο δύσκολο είναι να κάνεις πωλήσεις και να ζήσεις από αυτό. Ειδικά στα μέρη μας, διότι κυρίως οι χώροι που παρουσιάζουν οι καλλιτέχνες το έργο τους, προκειμένου να γίνεται αναγνωρίσιμο, επηρεάζονται κατ’ αρχήν από τον τόπο καταγωγής και διαμονής τους .
Η καλλιτεχνική καταξίωση σίγουρα απαιτεί εκθεσιακή δραστηριότητα και για έναν καριερίστα καλλιτέχνη οι χώροι που εκθέτει είναι πολύ σημαντικοί, καθώς επιβεβαιώνουν την επαγγελματική του ανέλιξη και πιστοποιούν την αγοραστική του αξία. Βέβαια τυγχάνουν στιγμές που η αναγνώριση του καλλιτέχνη είναι δυσανάλογη όχι μόνο προς τις πωλήσεις του-διότι ο σκοπός της Τέχνης δεν είναι η οικονομική επιτυχία-αλλά και με τα επίπεδα κεφαλαίου όπως η εκπαίδευση, η πρακτική, η εμπειρία.
Σίγουρα τα αριστουργήματα του καλλιτέχνη ποτέ δεν είναι ο τελευταίος λόγος της Τέχνης του. Είναι οι φωτεινές «τελείες» που σημαδεύουν τους σταθμούς μιας ισόβιας πορείας προς το πάντα ανέφικτο «τέλος» της Τέχνης…
ΔΔ: Όταν ένα έργο τέχνης λογοκρίνεται σε καιρό δημοκρατίας τότε κάτι δεν κάνουμε σωστά. Μιλήστε μας λίγο για το θέμα που προέκυψε με το Πολεμικό Μουσείο με το έργο σας » Εντρέπω».
ΗΜ: Καταρχήν τοποθετούμαι ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα με το Πολεμικό Μουσείο αυτό καθ΄ αυτό. Εκτιμώ ότι προάγει την ιστορική συνέχεια και ενότητα του Ελληνισμού, με την τόνωση της εθνικής μνήμης ,είχα δε, την τιμή να έχω εκθέσει και παλαιότερα εκεί με τις καλύτερες των εντυπώσεων.
Επ΄ ακριβώς και αληθινώς το θέμα είχε ως εξής: Θα μεταφέρω, όπως άλλωστε και στο προφίλ μου, το περιστατικό και θα κάνω και κάποια σχόλια.
Τούτο το έργο το επέλεξα για να λάβει μέρος σε ομαδική έκθεση την 1η εβδομάδα του Φεβρουαρίου στο Πολεμικό Μουσείο και ενώ ο επιμελητής αρχικώς το έκανε δεκτό μετά από δύο ημέρες ,δια στόματος του «υπευθύνου» του Πολεμικού Μουσείου ,το έργο «λογοκρίθηκε» για να μην νιώσουν αμήχανα οι παρευρισκόμενοι πολιτικοί κ. Ρώμας ,κ.Γκαγκάκη και κ. Πατούλης και δεν έγινε δεκτό.
Κατόπιν αποδείχθηκε ότι ο υπεύθυνος του Πολεμικού Μουσείου δεν είχε καμιά επίσημη τοποθέτηση απέναντί μου ,παρά μόνο ο επιμελητής, πρόεδρος του φορέα που οργάνωνε την έκθεση.
Είναι φαιδρό να σκεφτούμε ότι η Τέχνη προσδιορίζεται από ιδιωτικούς ή δημόσιους χώρους καθώς επίσης να απαξιώνεται ένα έργο Τέχνης. Μπορεί να ήταν ένα ποίημα ,ένα θεατρικό ή συγγραφικό έργο, ένα τραγούδι κτλ -στην προκειμένη το έργο μου -για να μην νοιώσουν αμήχανα οι πολιτικοί ή κάποιοι δημόσιοι φορείς… Ως προς το κριτήριο λοιπόν επιλογής έργων τέχνης που λαμβάνουν μέρος σε Εκθέσεις τοπικού επιπέδου στην εποχή μας με πολιτικά εφήμερους «διάσημους» αναφέρω στον κάθε επιμελητή αυτής της λογικής τα εξής:
Αν συμφωνήσουμε µε την άποψη πως «κάθε καλλιτεχνική έκφραση είναι πολιτική», µε την έννοια ότι καταθέτει συνειδητά ή ασυνείδητα µια πολιτική θέση, δε µας προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι ο πρώτος πολιτικός ορισµός της τέχνης δόθηκε πολύ νωρίς, και συγκεκριµένα από τον Πλάτωνα ο οποίος, ορίζοντας την αισθητική ως µια κοινωνική πράξη συνυφασµένη µε τους όρους της πολιτικής δράσης, υποστήριξε πως «η πολιτική είναι τέχνη και η τέχνη πολιτική»* . Προέκταση της παραπάνω θεωρίας αποτελεί η σκέψη του Leo Tolstoy, σύµφωνα µε την οποία η τέχνη και η πολιτική συνιστούν «ενοποιητικά στοιχεία στις µεταξύ των ανθρώπων σχέσεις» και συµβάλλουν στη δηµιουργία συναινετικού πνεύµατος**. Μερικά χρόνια αργότερα, ο Αυστριακός ψυχαναλυτής Sigmund Freud διατύπωνε την άποψη πως η τέχνη αποτελεί δραστικό όργανο χειραγώγησης και πειθαναγκασµού, καθώς «τα έργα τέχνης προωθούν στους ανθρώπους την αίσθηση της “ταυτότητας”», που µε τη σειρά της οδηγεί στην εξασφάλιση της κοινωνικής συνοχής. (Ο.Τ.Θεσ/νικη 2009)
* Πλάτων, Πολιτικός, (µετάφραση, σχόλια: Ι. Σ. Χριστοδούλου), Αθήνα 2001, σ. 25.
** L. Tolstoy, «What s Art» στο Tolstoy on Art, Λονδίνο 1924, σ. 173.
Κι όταν λέμε ότι ένα έργο έχει «πολιτικές διαστάσεις» ,ο όρος δεν εκλαμβάνεται ως «κομματικές διαστάσεις», δεδομένου ότι η κομματική ένταξη και δραστηριότητα αποτελούν μόνο ένα μέρος της πολιτικής. Διευκρινιστικά αναφέρω ότι ο όρος «πολιτική» αναφέρεται «στο σύνολο των θεμάτων που έχουν σχέση με τα κοινά, τη ζωή ενός κοινωνικού συνόλου, το σύνολο των πρακτικών διακυβέρνησης ενός κράτους και των σχέσεων μεταξύ κρατών» (Μπαμπ. 2002 σελ.1440) Ως εκ τούτου αφορά ένα ευρύ φάσμα της ανθρώπινης σκέψης και δραστηριότητας, όπως είναι οι κοινωνικές και πολιτειακές δομές , τα θέματα φύλου, το περιβάλλον, ο πολιτισμός και η παιδεία. Μέσα δε ,στο καλλιτεχνικό σύμπαν του ζωγράφου, ο θεατής δεν μένει αμέτοχος.Αντίθετα ο καλλιτέχνης φροντίζει μέσω της σύνθεσης να εισαγάγει τον θεατή μέσα στο έργο,συμπάσχοντα αλλά και ενώπιον των ευθυνών του, να επιμερίζεται τις υποχρεώσεις που έχει, ως μέλος μιας κοινωνίας, απέναντι στους άλλους.Άρα λοιπόν η «λογοκρισία» αφορά κατ΄επέκτασιν και τους θεατές του έργου που θα ταυτίζονταν… Εισπράττοντας λοιπόν αυτή την «λογοκρισία» για πίνακά μου ,αυτό που έχω να πω εν τέλει είναι ότι από τέτοιες διοργανώσεις:
«Παρά να λείψει η γνώση καλύτερα να λείψει η τέχνη»…
Κατόπιν λοιπόν αυτής της τοποθέτησής μου ,σας παραθέτω το κείμενο που δημοσιοποίησε ο εν λόγω φορέας στη σελίδα του ..ε!! και πλέον το αφήνω στην κρίση του κοινού σας:
Κείμενο φορέα:
«Θα θέλαμε να σας γνωστοποιήσουμε, ότι ΔΕΝ ΘΑ ΕΠΙΤΡΕΨΟΥΜΕ ποτέ, η Τέχνη που εκπροσωπούμε και η προαγωγή της, όπως και οι αξίες και το κοινωνικό έργο της Dreamteam, να γίνεται ΕΡΓΑΛΕΙΟ πολιτικής-κομματικής τοποθέτησης, ή γενικότερης εκμετάλλευσης ΚΑΝΕΝΟΣ! Επιλέγουμε να αλλάξουμε τουτον τον κόσμο και να αφήσουμε το δικό μας αποτύπωμα, συνειδητά, μέσα από την συμπόρευση την ομόνοια την αλληλεγγύη και την προσφορά. Έχουμε άποψη, γνώμη φωνή, αλλά θα επιλέγουμε πάντα, να την εκφράζουμε με τον τρόπο που εμείς έχουμε αποφασίσει να πορευτούμε. Η βία, η δηκτικότητα, ο διαχωρισμός και η επίκριση γεννούν, μόνο τα ίδια αποτελέσματα και συντηρούν τους παλιούς κύκλους, που εμείς, ως Dreamteam, έχουμε αποφασίσει να σπάσουμε. Θέλει θάρρος να αναλάβεις την ευθύνη και πεις και έχω και μερίδιο σε αυτό και τι μπορώ να κάνω για να αλλάξει! Η κατάκριση χωρίς ουσιαστικές πράξεις, δεν είναι τοποθέτηση, είναι «φασαρία» και φαιδρός εντυπωσιασμός! Αρκετά! Θέλει θάρρος να πορευθείς με αλήθεια μπροστά κι εμείς μόνο έτσι θα συνεχίσουμε! Και ότι δε συνηχει μαζί μας και με τις αρχές μας και δεν αρμόζει στις εκδηλώσεις μας, έχουμε το αναφαίρετο δικαίωμα, να το απορρίπτουμε! Να θυμάστε, στη ζωή δεν μετράει το μπόι αλλά το ανάστημα!
Πορευτείτε με ΑΝΑΣΤΗΜΑ!
Πορευτείτε με ΑΡΧΕΣ!!!
Το Δ.Σ της του κοινωνικού φορεα Dreamteam»
Το έργο μου δεν προσβάλλει χρηστά ήθη, ούτε καν τον ίδιο τον επιμελητή. Έχω το μπόι και το ανάστημα να ζωγραφίζω όπως θέλω εγώ και εάν επρόκειτο με την τέχνη μου να θίγω τα κακώς πολιτικά κείμενα ,που επηρεάζουν δραματικά τη ζωή μας , θα συνεχίζω με πίστη και αξιοπρέπεια να το κάνω.
Στο έργο μου, η Ελληνική σημαία πάνω στη Βουλή είναι μεσίστια ,για τους ξαφνικούς και ανεξήγητους, εν έτη 2023 ,θανάτους καθώς και για τους ανθρώπους που άδικα και εγκληματικά χάθηκαν σε περιπτώσεις όπως των Τεμπών.
Κλείνω με ένα απόφθεγμα του Σενέκα:
«Να μην ενδιαφέρεσαι για τον αριθμό, αλλά για την ποιότητα των θαυμαστών σου. Το να μην αρέσεις στους μικρόψυχους, αποτελεί τίτλο τιμής».